"Bana ajitasyon yapma" derken ne demek istediğinizin farkında mısınız? Tıbbi ve psikiyatrik açıdan 'ajitasyon' teriminin anlamı
Daha önce hiç "Bana ajitasyon yapma" cümlesiyle karşılaştınız mı? Duygusal olarak yoğun hissettiğiniz anlarda sizinle aynı yoğunluğu hissetmeyen insanlar bazen içinde bulunduğunuz durumu hafife alarak size bu cümleyi kurabilir. Peki ajitasyon teriminin aslında ne anlama geldiğini kaçımız biliyoruz?
Dilimize yerleşmiş bazı kelimeler ve kelime grupları var. Bunları çoğu zaman aslında farkında olmadan ve gerçek anlamından uzaklaşmış bir anlamla özdeşleştirip kullanıyoruz. Öyle ki bu yanlış kullanımlar çoğu zaman gerçek anlamına gölge düşürecek kadar yaygınlaşıyor. Ajitasyon kelimesi de bu kelimelerden biri.
Ajitasyon kelimesinin halk arasında "acıtasyon" olarak yanlış kullanıldığı da olur. Genelde durumları dramatikleştirme çabası üzerine söylenir ancak kelimenin orijinali 'ajitasyon'dur ve birini ve da bir grubu duygusal açıdan etkileme, kışkırtma, harekete geçirme durumu olarak tanımlanır.
Tıbbi ve psikiyatrik anlamda ajitasyon biraz daha karmaşık bir anlama karşılık gelmeye başlar.
Ajitasyon, tıbbi ve psikiyatrik bağlamda incelendiğinde yoğun stres, kaygı ya da korku anında kişinin kendisine ya da etrafındaki kişilere sözel ya da fiziksel olarak zarar verme eylemlerinde bulunmasını tanımlamak için kullanılır. Eğer duygusal olarak fazla hassassak ve fazla tetiklenmişsek, dışarıya vurduğumuz eylemler artar ve huzursuz görüntüler oluşur.
AJİTASYON NASIL ANLAŞILIR?
Ajitasyon anında kişi huzursuzluğunu, kaygısını, stresini iç dünyasında yönetemez hale gelir. Bu yüzden bunun fiziksel olarak gözle görülen etkileri olur. Bir histen ziyade bir hareketler bütünü halini alır. Ajitasyonun belirtileri şöyle sıralanabilir:
Sürekli hareket halinde olma, sabit duramama ya da bir yerde oturamama. Volta atmak ve kısa süreli yürüyüşler yapmak gibi.
Bazı hareketleri tekrarlamak, elleri ovuşturmak, parmakları kıtlatmak ya da bir nesneyle ritim tutmak. Bacak ya da kol sallamak da buraya dahil edilebilir.
Huzursuzluk belirten eylemleri takıntılı şekilde tekrarlama, kağıt yırtmak ya da tırnak yemek gibi. Ya da bir kıyafeti aynı yönde defalarca ellemek gibi...
Kendine ya da başka bir nesneye/kişiye karşı saldırgan davranışlarda bulunmak. Masaya vurmak ya da birine saldırmak gibi eylemler düşünülebilir.
Yüksek sesli ve rahatsız edici konuşmaları tekrarlamak, agresif sorular sormak ya da aynı cümlelerle aynı hikayeleri tekrar tekrar anlatmak.
Anlaşmaya ve uzlaşmaya açık olmamak, sakinleşme çağrılarına kulak vermemek dahası tedaviye ihtiyacı olmadığını savunmak da belirtiler arasında kabul edilebilir.
AJİTASYON NEDEN OLUR?
Aslında ajitasyonu anlık bir dalgalanma olarak değerlendirmek doğru olmayabilir çünkü kontrol kaybı ve hem psikolojik hem de fiziksel bir efora neden olan bu durumu besleyen pek çok neden olabilir.
Psikolojik Nedenler: Kişinin anksiyete, depresyon, deliryum ve psikoz gibi durumlar ajitasyonu tetikleyebilir.
Fiziksel Nedenler: Bazen kullandığımı ilaçlar ya da Parkinson ve Alzheimer gibi hastalıklar bilişsel sistemimizde değişimlere neden olduğu için ajitasyon yaşanmasına neden olabilir.
Gündelik Alışkanlıklara Bağlı Nedenler: Eğer normal zamanlarda bile uyku problemleri yaşayan biriyseniz ya da kayda değer bir alkol/uyuşturucu madde bağımlılığınız varsa o zaman da ajitasyon için gerekli koşullar sağlanmış olur.
AJİTASYON İÇİN TEDAVİ NE ZAMAN GEREKLİ OLUR?
Ajitasyonun kronik hale gelmesi ve bazı fiziksel sonuçları rutin bir şekilde sergilemesi onu tedaviye ihtiyaç duyan bir rahatsızlık seviyesine çeker. Örneğin, eğer ajitasyon etkisiyle halüsinasyonlar görülüyorsa ya da fiziksel dışa vurumlar müdahale gerektirecek seviyeye ulaştıysa tedavi gerekir.
