Tüm canlıların kan rengi neden kırmızı değil? Kaç farklı kan rengi vardır?
Kanın rengi hakkında yaygın bir yanlış anlama var: Her canlının kanı kırmızı mıdır? Bilimsel araştırmalar, tüm canlıların kan renginin kırmızı olmadığını gösteriyor. Çeşitli hayvan türleri, farklı biyokimyasal bileşenlere sahip kanlarıyla dikkat çekiyor. Peki, bunun sebebi nedir?
- 1
Kan rengi, birçok insanın düşündüğünden çok daha karmaşık bir konudur. Kimi hayvanların kanı kırmızı iken, bazıları farklı renklerde kan üretir. Bu renk farklılıkları, hayvanların yaşadığı çevre ve metabolizma sistemleriyle doğrudan ilişkilidir. Canlıların kan renklerindeki farklılık neden kaynaklanır?
- 2
SOLUNUM PİGMENTİ
Oksijen ve karbondioksitin kanla taşındığı solunum sistemlerinde bu taşıma görevini solunum pigmentleri üstlenir.
- 3
KIRMIZI RENK OLUŞUMU
İnsanlarda ve omurgalı hayvanların pek çoğunda solunum pigmenti olarak hemoglobin proteini bulunur. Hemoglobin, oksijeni kan yoluyla vücudumuzdaki tüm dokulara ulaştırırken karbondioksiti de akciğerler yoluyla dışarı atmamızı sağlar. Bunu da yapısındaki demir atomları sayesinde gerçekleştirir. Kandaki demir atomları oksijen ile birleştiğinde kırmızı renk alır.
-
- 4
Bu, tıpkı demirin hava ile temas edince paslanıp kırmızımsı bir renk almasına benzer. Ancak kandaki oksijen miktarı düştükçe kanın rengi koyu kırmızıya döner.
- 5
KANIN MAVİ RENK OLMA SÜRECİ
Diğer yandan, tüm canlıların solunum pigmenti hemoglobin değildir. Örneğin, bazı eklembacaklıların ve yumuşakçaların solunum pigmenti hemosiyanindir. Hemosiyanin, hemoglobinden farklı olarak demir yerine bakır içerir. Bakır atomları oksijen ile birleştiğinde, kanın mavimsi bir renk almasına neden olur.
- 6
Örümcekler, mürekkep balıkları, ıstakozlar ve ahtapotlar kanları mavi olan canlılara örnektir.
-
- 7
YEŞİLE RENGE YAKIN KAN YAPISI
Bazı halkalı solucan türlerinde ve sülüklerde solunum pigmenti olarak kimyasal yapısı hemoglobine çok benzeyen klorokruorin bulunur. Oksijen içeren kan, klorokruorin nedeniyle yeşilimsi bir renk alır.
- 8
Kimi canlıların kanında klorokruorinle birlikte hemoglobin de bulunur. Bu durumda kan rengi kırmızıya daha yakın olur.
- 9
KANIN PEMBEMSİ VE PARLAK MOR GÖRÜNÜMÜ
Bazı deniz solucanlarının kanları mordur. Bunun nedeni, hemoglobine oranla çok daha az oksijen taşıma kapasitesine sahip olan hemoeritrin molekülleridir. Oksijen içeren kan, hemoeritrin nedeniyle pembemsi ve parlak mora döner.
Kaynak: TÜBİTAK
-
