Haftanın tarihine bakış

Doğu Almanya yönetiminin seyahat kısıtlamalarını kaldırdığını duyurması üzerine binlerce kişi duvarın bulunduğu bölgelere akın etti.

Vatandaşların beton bariyerleri ellerindeki aletlerle sökerek geçiş sağlaması, Avrupa'nın siyasi dengelerinde dönüm noktası olarak kayıtlara geçti.

Yıkımın ardından başlayan birleşme süreci, 3 Ekim 1990'da Almanya'nın resmen birleşmesiyle sonuçlandı. Duvarın çöküşü, Soğuk Savaş'ın sembolik olarak sona erdiği tarih olarak kabul ediliyor.

- Belli başlı öteki olaylar

644- Adaletiyle nam salan, Kudüs'ün ilk fatihi ve Hz. Muhammed'in en yakınlarından ikinci İslam Halifesi Hz. Ömer, Medine'de uğradığı suikast sonucu vefat etti.

1493- Kristof Kolomb, ikinci seyahatinde Karayip Adaları'nı keşfetti.

1507- Leonardo da Vinci'ye Lisa del Giocondo'nun (Mona Lisa) tablosunu yapma işi verildi. Lisa del Giocondo'nun kocası, eşinin üç dişinin çekilmesi ve yerlerine takma diş takılmasının ardından Da Vinci'ye "Mona Lisa" tablosunu ısmarladı.

1839- "Gülhane Hattı Hümayunu"nun açıklanmasıyla Tanzimat devri başladı.

1888- Londra'da Karındeşen Jack, son kurbanını öldürdü. Cinayet romanları yazarı Patricia Cornwell, araştırmaları sonucu 2002'de, Karındeşen Jack'in İngiliz empresyonist ressam Walter Richard Sickert (1860-1942) olduğunu iddia etti.

1912- Tamamı metalden yapılmış ilk uçak, Fransa'da, pilotlar Ponche ve Prinard tarafından uçuruldu.

1918- İngilizler Musul'u işgal etti.

1921- New York'ta süt taşıyıcıları greve gitti ve binlerce galon süt, New York caddelerine döküldü.

1936- Ankara'da Çubuk Barajı açıldı.

1957- Sovyetler Birliği, ikinci yapay uydu Sputnik II'yi dünya yörüngesine fırlattı. Bu uyduda, uzaya giden ilk hayvan olan Layka adlı köpek de bulunuyordu.

1969- Fenerbahçe'nin ve milli takımın unutulmaz kaptanı Zeki Rıza Sporel öldü.

1971- Tarihi Tepebaşı Tiyatrosu, yangın sonucu harap oldu.

1983- Atatürk Barajı ve Hidroelektrik Santrali'nin temeli atıldı.

1991- İsrail ve Filistin yetkilileri arasındaki ilk yüz yüze görüşmeler Madrid'de başladı.

1992- Illionis'te Demokrat Carol Moseley-Braun, ABD Senatosuna seçilen ilk siyahi kadın oldu.

1996- Susurluk'taki trafik kazasında eski İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Hüseyin Kocadağ ile üç kişi öldü, DYP Şanlıurfa Milletvekili Sedat Edip Bucak yaralandı. Ölenlerden birinin, Mehmet Özbay sahte kimlikli Abdullah Çatlı olduğu saptandı.

2013- Endonezya'nın Kuzey Sumatra eyaletindeki Sinabung Yanardağı, volkanik kül püskürtmeye başladı.

2020- İzmir'de 30 Ekim'de meydana gelen 117 kişinin hayatını kaybettiği 6,6 büyüklüğündeki depremden 91 saat sonra Rıza Bey Apartmanı'nın enkazından 4 yaşında Ayda Gezgin isimli bir kız çocuğu daha çıkarıldı. Enkazdan kurtarılan 107. kişi olan Ayda Gezgin depremin sembol isimlerinden oldu.

2022- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının yasa dışı bahis soruşturması kapsamında Halil Falyalı'ya ait Malta'daki 30 milyon dolar karşılığı kripto paraya el konuldu.

4 Kasım

1879- ABD'li James J. Ritty, yazar kasayı geliştirdi.

1909- Bağdat Demiryolları kapsamında yapılan Haydarpaşa Garı törenle açıldı.

1922- Son Osmanlı hükümeti (Tevfik Paşa kabinesi) istifa etti.

1922- Osmanlı Devleti'nin resmi gazetesi Takvim-i Vekayi yayınını durdurdu.

1922- İngiliz arkeolog Howard Carter ve ekibi, Tutankamon'un mezarını keşfetti.

1937- Mark Twain Cemiyeti, Atatürk'e madalya verdi.

1940- İngiltere, Girit'i işgal etti.

1946- Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) kuruldu.

1950- Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Bildirisi'ni imzaladı.

1951- Din dersi ilkokullarda ders programına alındı.

1956- Sovyet güçleri Macaristan'a girdi.

1979- Tahran'daki ABD elçiliğini işgal eden Humeyni yanlıları, elçilik görevlilerini rehin aldı.

1981- YÖK Yasası kabul edildi.

1982- Şeyhülmuharririn Burhan Felek, 93 yaşında öldü.

1983- Gazeteci, yazar ve siyaset adamı Doğan Avcıoğlu 57 yaşında İstanbul'da vefat etti.

1984- Şair Ümit Yaşar Oğuzcan 58 yaşında hayata veda etti.

1995- 73 yaşındaki İsrail Başbakanı İzak Rabin, 27 yaşındaki sağcı bir öğrenci tarafından öldürüldü.

2007- Prof. Dr. Erdal İnönü'nün cenazesi, İstanbul'da toprağa verildi.

2008- ABD'de, Demokrat Parti adayı Barack Obama, ülke tarihinin 44'üncü başkanı seçildi ve ilk siyahi başkan olarak tarihe geçti.

2012- İran, Basra Körfezi ve buradaki adaların savunma gücü ile güvenliğini artırmaya yönelik yeni bir askeri üs kurdu.

2013- Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü, "ceza infaz kurumları ile denetimli serbestlik müdürlüklerinde görev yapan personelden, isteyenlerin başörtüsü takarak çalışabileceğini", bununla birlikte "resmi üniforma giyen personelin başörtüsünün, üniformaya uyumlu olacağını ve kapalı ortamlar dışında başörtüsü üzerine kep takılacağını" bildirdi.

2013- 13. Frankfurt Türk Film Festivali'nde ilk kez verilen "Altın Elma" ödülünü, yönetmenliğini Ali Aydın'ın yaptığı, oğlunu arayan bir babanın öyküsünü anlatan "Küf" isimli filmi kazandı.

2016- Diyarbakır, Hakkari, Van, Şırnak ve Bingöl Cumhuriyet Başsavcılıklarınca yürütülen terör soruşturmaları kapsamında, HDP'li milletvekillerine yönelik operasyon başlatıldı. Soruşturma kapsamında gözaltına alınan HDP Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ, Diyarbakır 2'nci Sulh Ceza Hakimliğince tutuklandı.

2019- ABD yönetimi, 2017'de çekileceğini duyurduğu Paris İklim Anlaşması'ndan ayrılmak için resmi başvuruda bulundu.

2021- Tunus'ta eski Cumhurbaşkanı Munsif el-Merzuki hakkında "uluslararası tutuklama" kararı çıkartıldı.

2023- CHP 38. Olağan Kurultayı'nda, Kemal Kılıçdaroğlu ile yarışan Özgür Özel, ikinci turda 812 oy alarak genel başkan seçildi.

2023- Türkiye'nin ilk nekropol müzesi Antalya'da açıldı. Antalya Nekropol Müzesi'nde 400'den fazla obje de sergilenmeye başlandı.

2024- Milli tenisçi Zeynep Sönmez, Merida Açık Kadınlar Tenis Turnuvası finalinde ABD'li Ann Li'yi 2-0 mağlup ederek şampiyon oldu. Zeynep Sönmez, kariyerinin ilk WTA şampiyonluğunu elde etti.

5 Kasım

1638- IV. Murat komutasındaki Osmanlı ordusu Musul'a girdi.

1757- Prusya Kralı II. Frederic, 7 Yıl Savaşları'nda Fransa'yı, Rosbach'da yendi.

1791- Besteci Wolfgang Amadeus Mozart, Viyana'da 35 yaşında hayata veda etti.

1840- Afganistan, İngilizlere teslim oldu.

1895- New York Rochester'dan George B. Selden, benzinle çalışan otomobil için ilk ABD patentini aldı.

1914- İngiltere, Osmanlı İmparatorluğu'na savaş ilan etti.

1919- Gaziantep, Fransızlar tarafından işgal edildi.

1925- Ankara Hukuk Fakültesi, Atatürk tarafından açıldı.

1930- İlk televizyon reklamı Londra'da gösterildi.

1973- Geleneksel Türk tiyatrosunun son temsilcisi İsmail Dümbüllü İstanbul'da 86 yaşında vefat etti.

1988- 1931 yılında Türkiye Güzeli seçilen Naşide Saffet Esen hayatını kaybetti.

1991- Filipinler'de selde yaklaşık 7 bin kişi öldü.

2006- Eski başbakanlardan Bülent Ecevit, 172 gündür tedavi gördüğü GATA'da vefat etti.

2013- Hindistan, ülkenin güneyindeki Sriharikota'daki Satish Dhawan Uzay Merkezi'nden Mars'a gidecek insansız uzay aracını fırlattı.

2016- Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Murat Sabuncu'nun da aralarında bulunduğu 9 kişi tutuklandı.

2017- Suudi Arabistan'da Kraliyet Muhafızları Bakanı Prens Mutab bin Abdullah ve Prens El-Velid bin Talal ile çok sayıda prens, bakan ve iş adamı gözaltına alındı.

2017- Suudi Arabistan'da Asir bölgesi Emir Yardımcısı Prens Mansur bin Mukrin ve beraberindeki 8 üst düzey yetkiliyi taşıyan helikopter düştü, kurtulan olmadı.

2018- ABD yönetimi, 2015'te nükleer anlaşma çerçevesinde kaldırdığı İran yaptırımlarının enerji, finans ve deniz taşımacılığı sektörlerini kapsayan ikinci bölümünü de uygulamaya başladı.

2015 - Kosova Cumhurbaşkanı Haşim Thaçi, Lahey'deki Kosova Özel Savcılığının hazırladığı savaş suçları iddianamesinin mahkeme tarafından kabul edilmesi üzerine görevinden istifa etti. Thaçi, Kosova Özel Savcılığı tarafından gözaltına alındı.

2021- Sierra Leone'nin başkenti Freetown'un doğusundaki Willington bölgesinde yakıt tankeri ile aracın çarpışması sonucu meydana gelen patlamada 144 kişi yaşamını yitirdi.

2023- Avrupa Judo Şampiyonası'nda Türkiye adına yarışan Mihael Zgank, erkekler 90 kiloda bronz madalya kazandı.

6 Kasım

1814- Enstrüman yapımcısı ve saksafonu bulan Adolphe Sax doğdu.

1893- Besteci Pyotr İlyiç Çaykovski, 53 yaşında St. Petersburg'da öldü.

1913- Hint lider Mahatma Gandhi tutuklandı.

1917- Finlandiya bağımsızlığını ilan etti.

1917- Bolşevik Ekim Devrimi (eski Rus takvimine göre Ekim 25): Lenin ve Troçki, Petograd'da kontrolü ele geçirdi.

1918- Çanakkale Boğazı, İngiliz ve Fransızlarca işgal edildi.

1931- İstanbul'daki dolmuşlarda sarı-siyah damalı çizgi uygulaması başlatıldı.

1936- İzmit'te kağıt ve karton fabrikası açıldı.

1955- Kayseri Şeker Fabrikasında üretime başlandı.

1979- Türkiye'de "Hoş Memo" olarak tanınan çizgi bant "Li'l Abner'in" yaratıcısı All Capp, 70 yaşında öldü.

1981- YÖK Yasası yürürlüğe girdi.

1983- ANAP tek başına iktidar oldu.

1983- Ressam Münif Fehim Özarman vefat etti.

1989- Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı kuruldu.

2009- Türk dil bilimci İlhan Ayverdi, 83 yaşında vefat etti.

2012 - İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen Ergenekon davasında, gizli tanık Deniz'in Şemdin Sakık olduğu ortaya çıktı.

2013- Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat'ın cesedinde ve mezarındaki toprakta radyoaktif polonyum elementine rastlandığı bildirildi.

2015- Bulgaristan'da, güvenlik sektörü çalışanlarının 20 brüt maaş emeklilik ve istifa tazminatının yarıya düşürülmesi kararına tepki gösteren 2 bin polis istifa etti.

2016- Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Eş Genel Başkanı Sebahat Tuncel, "silahlı terör örgütüne üye olmak" suçundan tutuklandı.

2017- ABD, Türkiye'deki diplomatik temsilciliklerinde sınırlı ölçüde vize başvurularını yeniden kabul etmeye başladı.

2017- Tokyo Uluslararası Film Festivali'nde büyük ödülü "Buğday" filmiyle Semih Kaplanoğlu kazandı.

2020 - "Futbolda şike" davasında tüm sanıklar "şike ve teşvik" suçlarından beraat etti.

2021- Türk savunma sanayisi tarafından geliştirilen yüksek irtifa uzun menzilli hava savunma füzesi "Siper", atış testini başarıyla geçti.

2023- Türk Haber Ajansları Birliği (ATNA) kuruldu. Kuruluş belgesi İstanbul'da imzalanan ATNA'nın ilk genel kurulunda AA Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Serdar Karagöz, genel başkanlığa seçildi.

2023- İsrail askerleri, işgal altındaki Batı Şeria'nın Ramallah kentinde 23 yaşındaki "Filistinli cesur kız" Ahid et-Temimi'yi gözaltına aldı.

7 Kasım

1600- Divan şiirinin ustalarından Baki öldü.

1665- Yaşayan en uzun ömürlü gazete The London Gazette'nin ilk baskısı yayımlandı.

1892- İstanbul'da Darülaceze'nin temeli atıldı.

1910- Rus yazar Tolstoy hayata veda etti.

1917- Sovyetler Birliği kuruldu.

1920- Türk ordusu Gümrü'yü işgal etti.

1921- İtalya'da Mussolini, kendisini Ulusal Faşist Partisi lideri ilan etti.

1929- New York'taki Modern Sanatlar Müzesi halka açıldı.

1958- Gazeteci yazar Aka Gündüz, 72 yaşında vefat etti.

1988- Nebioğlu Yayınevinin kurucusu Osman Nebioğlu hayatını kaybetti.

1991- Basketbol yıldızı Magic Johnson, HIV testinin pozitif çıkmasının ardından basketbolu bıraktığını açıkladı.

2003- Dünyanın en büyük yüzen kitap fuarı "MV Daulus" İzmir'in Alsancak Limanı'na geldi.

2004- Cumhuriyet döneminin ilk kadın yazarlarından Cahit Uçuk, 95 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2005- Yazar ve senarist Sulhi Dölek, 57 yaşında İstanbul'da öldü.

2011- Ünlü şarkıcı Michael Jackson'ın doktoru Conrad Murray, Jackson'a güçlü bir anestezi ilacı olan "propofol"den aşırı dozda vererek ölümüne neden olmaktan suçlu bulundu.

2012 - Demokrat Parti adayı Barack Obama, ikinci kez ABD Başkanı seçildi. Obama, zafer konuşmasında, "Beyaz Saray'a her zamankinden daha kararlı ve daha ilham almış şekilde döndüğünü" söyledi.

2013- İspanya'da 4 asra yakın geçmişi olan boğa güreşleri, resmen kültürel miras olarak tanındı.

2016- Terör soruşturması kapsamında HDP Hakkari Milletvekili Nihat Akdoğan tutuklandı.

2017- İngiltere'de, memelilerin atası kabul edilen iki hayvana ait 145 milyon yıllık fosiller bulundu.

2020 - ABD'de 3 Kasım'da yapılan 59. başkanlık seçimlerini Demokrat aday Joe Biden kazandı.

2022- Laboratuvar ortamında üretilen kan, klinik çalışma kapsamında ilk kez bir insana nakledildi. Nakil, İngiltere'nin Bristol, Cambridge ve Londra şehirlerinden bilim insanları tarafından ciğerlerden vücuda oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri üzerinde yapılan çalışma sayesinde gerçekleşti.

2023- Dünya Sağlık Örgütü, sağlık tesisleri, su ve sanitasyon sistemlerinin altüst olduğu Gazze'de salgın hastalıkların yayılma riskinin arttığını açıkladı.

8 Kasım

1793- 13'üncü yüzyılın başlarında bir kale olarak inşa edilen Louvre, müze olarak hizmete girdi.

1912- Selanik, Yunanlılar tarafından işgal edildi.

1923- Adolf Schicklgruber (Hitler), Münih'te ilk çıkışını yaptı. Bu başarısız çıkışın ardından 4 gün sonra 12 Kasım'da tutuklandı ve hapiste "Kavgam"ı yazdı.

1938- Atatürk'ün hastalığı normal seyrinden çıkarak şiddetlendi.

1944- ABD'de Roosevelt dördüncü kez başkan seçildi.

1973- Şair Faruk Nafiz Çamlıbel 75 yaşında vefat etti.

1979- Şair Nevzat Üstün 55 yaşında hayatını kaybetti.

1982- Halkoyuna sunulan Anayasa'nın yüzde 91,3 oyla kabul edildiği açıklandı.

1992- Berlin'de 350 bin kişi ırkçı şiddete karşı gösteri yaptı.

1998- Sinema sanatçısı Erol Taş İstanbul'da vefat etti.

2006- DHKP/C terör örgütünün "üst düzey yöneticilerinden" Ercan Kartal, Sabancı suikastı ile yedinci Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e suikast girişimi talimatını verdiği gerekçesiyle yargılandığı davada ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.

2011- Fransız paleontologlar, Türkiye'de ilk kez dinozorların ortaya çıkmasından önce yaşamış 280 milyon yaşında bir kertenkelenin izlerini keşfetti.

2011- Eski Dünya Ağır Sıklet Boks Şampiyonu ve 1970'li yıllarda Muhammed Ali'nin en büyük rakibi ünlü boksör Joe Frazier kanserden öldü.

2012 - Merkezi Fransa'nın Lyon kentinde bulunan Uluslararası Polis Teşkilatı'nın (Interpol) başına ilk defa bir kadın yönetici getirildi. Interpol'un Roma'daki toplantısında yapılan seçime tek aday olarak giren 58 yaşındaki Mireille Ballestrazzi, başkan seçildi.

2013- Haiyan Tayfunu'nun Filipinler'de 5 binden fazla kişinin ölümüne yol açtığı açıklandı.

2016- ABD'de düzenlenen başkanlık seçimlerini Cumhuriyetçi Parti adayı iş adamı Donald Trump kazandı.

2017- Türkiye, UNESCO Yürütme Kurulu üyeliğine seçildi.

2018- ABD'nin California eyaletinde çıkan yangında 88 kişi hayatını kaybetti. Yaklaşık 620 kilometrekarelik alanı etkisi altına alan yangın, California tarihinin "en büyük ve en çok can kaybının yaşandığı orman yangını" olarak kayıtlara geçti.

2021- Çin'in, Dünya yörüngesinde kurduğu uzay istasyonuna gönderdiği Şıncou-13 taykonot ekibinin uzay yürüyüşünde, Vang Yaping, uzay yürüyüşü yapan ilk Çinli kadın taykonot oldu.

2024- Fransa'nın önde gelen tarihi ve turistik mekanlarından olan, Paris'teki Notre Dame Katedrali'nin çanları 2019'daki yangından 5 yıl sonra ilk kez çaldı.

9 Kasım

1444 - Varna Savaşı kazanıldı.

1877- Erzurum'a dayanan düşmana karşı Topdağı Savaşı kazanılarak, tabyalara Türk bayrağı çekildi.

1918- Almanya'da Cumhuriyet ilan edildi.

1935- Japon birlikleri Çin'de Şangay'ı işgal etti.

1936- Montreux Boğazlar Sözleşmesi resmen yürürlüğe girdi.

1938- Almanya'da Yahudi karşıtları şiddet eylemleri başlattı. Bu olaylar tarihe Kristal Gece (Kristallnacht) olarak geçti.

1938- Atatürk'ün son günü. Yayımlanan resmi tebliğlerde Atatürk'ün genel durumunun vahamete doğru gittiği açıklandı.

1982- Kenan Evren 101 pare top atışıyla Cumhurbaşkanı ilan edildi.

1985- Karpov'u yenen Kasparov, Dünya Satranç Şampiyonluğunu kazandı.

1989- Turgut Özal yemin ederek Cumhurbaşkanlığı görevine başladı.

1989- Berlin Duvarı yıkıldı.

1990- Yazar Kerim Korcan 72 yaşında öldü.

1991- Türkiye, Azerbaycan'ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülke oldu.

2011- Van, merkez üssü Edremit olan 5,6 büyüklüğünde ikinci depremle sarsıldı. 39 kişinin hayatını kaybettiği depremde Bayram Oteli'nin enkazı altında kalan DHA muhabirleri Sebahattin Yılmaz ve Cem Emir de hayatını kaybetti.

2012 - ABD Merkezi Haberalma Örgütü (CIA) Direktörü David Petraeus, görevinden istifa etti. Evlilik dışı ilişkide bulunduğunu kabul eden Petraeus, Başkan Obama'ya gönderdiği dilekçesinde istifasının kabulünü istedi.

2013- Gırtlak kanseriyle mücadele eden usta gazeteci Savaş Ay, 59 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2013- Danıştay 8'inci Dairesi, avukatların baro levhasına kayıt için "başı açık" fotoğraf vereceklerine ilişkin Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Kanunu Yönetmeliği'nin yürütmesini durdurdu.

2015- Anadolu Ajansının Makedonca ve Arnavutça yayın merkezi, Makedonya'nın başkenti Üsküp'te törenle açıldı.

2016- "Kozmik oda"da arama yaptıran ve meslekten ihraç edilen eski savcı Mustafa Bilgili, Ankara'nın Cebeci semtinde sahte kimlikle yakalandı.

2017- Türk basketbolunun duayen isimlerinden, Türkiye Basketbol Antrenörleri Derneği (TÜBAD) Başkanı, eski milli sporcu ve milli takım antrenörü Mehmet Baturalp, tedavi gördüğü hastanede 81 yaşında hayatını kaybetti.

2022- Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde "Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı" kurulmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Resmi Gazete'de yayımlandı.

2023- İsrail yönetimi, ABD'nin "çatışmalara insani ara" verilmesi yönündeki açıklamasının ardından saldırıların sürdürüleceğini ve yalnızca (zorla göç ettirdiği) sivillerin Gazze Şeridi'nin kuzeyinden çıkması için açtığı koridorun işlemesine izin verildiğini duyurdu.

2024- İngiltere'de Filistin destekçisi Youth Demand grubu aktivistleri, Ulusal Galeri'de sergilenen Pablo Picasso'nun "Le Maternite (Annelik)" isimli tablosunun üzerine AA foto muhabiri Ali Jadallah'ın Gazze'de çektiği anne ve çocuğunun fotoğrafını yapıştırdı.