Kalp sağlığını destekleyen, demir fazlasını önleyen, hatta stresle savaşan bir uygulama: Kan bağışı. Sadece dakikalar süren bu işlem, bağışçıların fiziksel ve ruhsal sağlığına uzun vadeli katkılar sağlayabiliyor.
Bir gün hepimizin kana ihtiyaç duyabileceği gerçeği göz önünde bulundurulduğunda, düzenli olarak kan bağışında bulunmak büyük önem taşır. Ancak, bu süreç belirli bir düzen içinde ilerlemelidir. Kan vermek isteyen kişilere önce bir form doldurtularak sağlık geçmişleri sorgulanır. Ardından, fiziki bir muayene yapılır ve herhangi bir sağlık engeli bulunmazsa, küçük bir kan örneği alınarak gerekli analizler gerçekleştirilir.
Test sonuçları uygunsa kişi bağış yatağına alınarak yaklaşık 15 dakikadan kısa süren kan alma işlemi başlatılır. İşlem sonrası donörün 10-15 dakika kadar dinlenmesi önerilir.
Kan bağışı yapmadan önce sağlıklı bir vücuda sahip olmak, hem bağışçının hem de alıcının yararınadır. Bu nedenle aşağıdaki noktalara dikkat edilmesi önerilir:
- Kan bağışı öncesi ve bağış günü 6-8 bardak su içilmelidir.
- Demir ve protein bakımından zengin beslenmeye özen gösterilmelidir.
- Soğuk içeceklerden, kafeinli ve alkollü içeceklerden uzak durulmalıdır.
- Yağlı ve kızartılmış yiyecekler tüketilmemelidir.
- Gerekirse doktor tavsiyesiyle demir takviyesi alınabilir.
Kan verdikten sonra günlük yaşam büyük oranda normal şekilde devam eder, ancak aşağıdaki önerilere dikkat edilmelidir:
- Aşırı sıcak ortamlardan (hamam, sauna) uzak durulmalıdır.
- En az iki saat sigara içilmemelidir.
- Bol sıvı tüketilmeli ve ilk öğünden önce alkol alınmamalıdır.
- Kan verilen kol ile ağır kaldırılmamalı, o gün için spor yapılmamalıdır.
- Baş dönmesi veya baygınlık hissi durumunda uzanmak veya başı dizlerin arasına alarak oturmak faydalı olacaktır.
- Pilotlar, makine operatörleri, yüksek yerlerde çalışanlar ve ticari araç sürücülerinin kan bağışı sonrası 24 saat ara vermesi önerilir.
ERKEN TEŞHİS İMKANI SUNAR: Kan bağışı öncesi yapılan kontroller sayesinde, yüksek tansiyon, aritmi gibi sağlık sorunları erken aşamada fark edilebilir. Bu da kişinin kendi sağlığı açısından büyük avantaj sağlar.
AŞIRI DEMİR BİRİKİMİNİ ÖNLER: Kandaki aşırı demir damar sertliğine (ateroskleroz) neden olabilir. Düzenli kan bağışı, kandaki demiri dengeleyerek bu riski azaltır.
KALP SAĞLIĞINI DESTEKLER: Kan vermek, kan dolaşımını düzenler ve damar tıkanıklıklarını önlemeye yardımcı olur. Araştırmalar, düzenli bağış yapan kişilerin kalp krizi riskinin %88 oranında azaldığını göstermektedir.
KANSER RİSKİNİ AZALTABİLİR: Fazla demir, vücutta serbest radikallerin oluşmasına sebep olur ve bu da kanser riskini artırabilir. Kan bağışı, bu riskin düşmesine katkı sağlar.
KARACİĞER SAĞLIĞINA KATKIDA BULUNUR: Fazla demir, karaciğer ve pankreasta birikerek ciddi hastalıklara yol açabilir. Kan bağışı, bu organların sağlığını korumaya yardımcı olur.
RUH SAĞLIĞINI DESTEKLER: Yardımseverlik hissi beyinde dopamin salgılanmasını tetikler. Bu da ruh hâlini olumlu yönde etkileyerek stresin azalmasına yardımcı olur.
TANSİYONU DENGELER: Yüksek tansiyonu olan kişilerde yapılan araştırmalar, düzenli kan bağışının kan basıncını düşürdüğünü göstermektedir.
Sağlıklı bireylerde ciddi yan etkiler nadirdir ancak şu semptomlar görülebilir:
- Baş dönmesi, mide bulantısı
- İğne yerinde morarma veya kanama
- Düşük tansiyon
- Kas spazmları
- Nefes darlığı, bayılma, kusma
Bu etkiler genellikle genç, zayıf ya da ilk defa kan veren kişilerde daha sık görülür. Bol su içmek ve iyi beslenmek bu etkileri azaltır.
Bazı sağlık durumları kan bağışını geçici olarak engelleyebilir. Bunlar arasında:
- Ameliyat geçirmiş olmak
- Yüksek ateş veya grip benzeri rahatsızlıklar
- Tropikal hastalıklar
- Diş çekimi
- Dövme veya piercing yaptırmak
- Gebelik
- Akupunktur
- Kan nakli geçmişi
- Romatizmal ateş veya akut böbrek hastalıkları
- Bazı ilaç tedavileri
Bu durumlarda bağış için belirli süreler geçtikten sonra tekrar değerlendirme yapılabilir.
Görsel Kaynak: shutterstock
